Niemieckie ubezpieczenia zdrowotne – co musisz wiedzieć jako Polak mieszkający w Niemczech

Planujesz przeprowadzkę do Niemiec, a może już tam mieszkasz i zastanawiasz się, jak działają niemieckie ubezpieczenia zdrowotne? Nasz najnowszy artykuł odpowie na wszystkie Twoje pytania i pomoże zrozumieć kluczowe aspekty niemieckiej służby zdrowia. Dowiesz się, jakie masz opcje ubezpieczeniowe oraz jak wybrać odpowiednie ubezpieczenie zdrowotne. Nie czekaj – zapewnij sobie i swojej rodzinie najlepszą opiekę zdrowotną, poznając szczegóły funkcjonowania jednego z najlepszych systemów opieki zdrowotnej w Europie.

Niemieckie ubezpieczenia zdrowotne – System ubezpieczeń zdrowotnych w Niemczech

Niemiecki system ubezpieczeń zdrowotnych charakteryzuje się podziałem na dwa rodzaje: publiczne ubezpieczenie zdrowotne (GKV) i prywatne ubezpieczenie zdrowotne (PKV). Publiczne ubezpieczenie zdrowotne obejmuje większość obywateli i rezydentów zamieszkujących kraj. Jest finansowane przez składki zależne od dochodów, z równym podziałem kosztów między pracownika a pracodawcę. GKV oferuje szeroki zakres usług medycznych. Na on jednak pewne ograniczenia co do wyboru specjalistów i czasu oczekiwania na wizytę.

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne PKV, dostępne jest dla osób zarabiających powyżej określonego progu dochodowego. Są to najczęściej osoby prowadzące własną działalność gospodarczą. Prywatna opieka oferuje bardziej elastyczne opcje opieki zdrowotnej. można nawet powiedzieć, że są one bardziej luksusowe. Składki w przypadku tego systemu zależą od wieku, stanu zdrowia i zakresu wybranych usług.

O przynależności do danego systemu decydują głównie dochody oraz status zawodowy. Osoby przeprowadzające się do Niemiec zazwyczaj zaczynają od GKV, chyba że spełniają kryteria dochodowe i zawodowe pozwalające na wybór PKV. Wybór systemu zależy również oczywiście od indywidualnych potrzeb i preferencji dotyczących opieki zdrowotnej.

Publiczne ubezpieczenia zdrowotne (Gesetzliche Krankenversicherung, GKV)

Publiczne ubezpieczeni zdrowotne obejmuje większość mieszkańców Niemiec, w tym pracowników najemnych, studentów, emerytów, a także osoby korzystające z pomocy społecznej. Aby uzyskać ubezpieczanie zdrowotne w Niemczech, należy wybrać kasę chorych (jest ich obecnie około 100, ale ta liczba zmienia się w wyniku fuzji lub konsolidacji) i rozpocząć opłacanie składek.

Kasy chorych, czyli Krankenkassen różnią się między sobą oferowanymi usługami oraz wysokością dodatkowej składki (Zusatzbeitrag), która kasy mogą naliczać poza podstawową składką ubezpieczeniową. W przypadku zatrudnienia na pełen etat, pracodawca bierze na siebie sporą cześć formalności wiązanych z opłacaniem składek. Są one obliczane procentowo od dochodów, z udziałem pracownika i pracodawcy. W 2024 roku składka wynosi około 14,6% wynagrodzenia brutto.

Zakres świadczeń oferowany przez kasy chorych jest ujednolicony i obejmuje szeroki wachlarz usług zdrowotnych. W ich skład wchodzi leczenie szpitalne, wizyty u lekarzy, leki, rehabilitacja oraz opieka stomatologiczna.

Kryteria przyjęcia do GKV – publicznego ubezpieczenia zdrowotnego

Jak wspomniałam już, ubezpieczenie to obejmuje większość pracowników, studentów, emerytów, bezrobotnych oraz osoby korzystające z pomocy społecznej. Składka obliczana jest na podstawie dochodów i wynosi około 14,6% wynagrodzenia brutto (plus dodatkowa składka, jeśli jest naliczana przez kasę chorych). Zaletą takiego ubezpieczenia jest to, że składki uzależnione są od dochodów, co oznacza, że osoby zarabiające mniej płacą niższe składki. W związku z tym ubezpieczony nie jest narażony na wzrostu składki z powodu pogorszenia się jego stanu zdrowia.
Wady zaś to dłuższy czas oczekiwania na niektóre wizyty, czy zabiegi. Ograniczony jest też dostęp do niektórych specjalistów i procedur. Wygląda to bardzo podobnie do sytuacji jaką mamy w Polsce.

Prywatne ubezpieczenia zdrowotne (Private Krankenversicherung, PKV)

Private Krankenversicherung jest dostępne dla osób, które zarabiają powyżej określonego progu dochodowego. W 2024 roku wynosił on 66 600 EUR rocznie. Często są to osoby prowadzące własną działalność gospodarczą i inne osoby samodzielnie zarabiające. Składki na PKV są obliczane indywidualnie. Robi się to na podstawie wieku, stanu zdrowia i zakresu wybranych świadczeń. W przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę, pracodawca pokrywa część składki. Zazwyczaj jest to kwota, którą płacił by za GKV.

Prywatne ubezpieczenia oferują szerokie możliwości dostosowania zakresu usług do indywidualnych potrzeb. Często dostęp do specjalistów jest znacznie szybszy, a warunki hospitalizacji bardziej komfortowe. Działa ono na zasadzie umowy między ubezpieczycielem, a ubezpieczonym. Oznacza to, że zmiana ubezpieczenia może wiązać się z koniecznością ponownej oceny zdrowia i składek.

Składki na PVK uzależnione są od indywidualnego ryzyka. Obejmują wiek i stan zdrowia. W związku z tym koszty mogą być znacznie wyższe niż w przypadku systemu publicznego, szczególnie w późniejszym wieku. Do zalet tego rozwiązania zaliczyć można szeroki zakres usług dostosowanych do indywidualnych potrzeb. Często wykracza on poza standardy publicznego ubezpieczenia zdrowotnego. Warunki leczenia są zdecydowanie lepsze, np. prywatne pokoje w szpitalach, oraz krótszy czas oczekiwania na wizyty u specjalistów. Co więcej pacjenci mogą wybierać lekarzy i specjalistów, często bez konieczności uzyskania skierowania.

Co warto wiedzieć o prywatnym ubezpieczeniu zdrowotnym

Minusem tego rozwiązania jest oczywiście to, że jest ono dostępne dla osób zarabiających powyżej określonego progu dochodowego. Co więcej, składki mogą rosnąć z wiekiem i w zależności od stanu zdrowia. Osoby z istniejącymi schorzeniami będą miały wyższe koszty początkowe. Co więcej, procedura refundacji kosztów leczenia jest bardziej skomplikowana. Czyli w przypadku kiedy faktycznie potrzebujemy pomocy medycznej, będzie ona droższa i trudniejsza do uzyskania.

Pozytywną stroną wyboru PKV jest z pewnością możliwość wyboru zakresu usług i poziomu ochrony. Szybszy dostęp do specjalistów i lepsze warunki hospitalizacji. Nie ma też górnej granicy wysokości wynagrodzenia, powyżej której składki rosną.

Zobacz też:

„Zarobki w Niemczech”

Polacy w Niemczech – ubezpieczenie zdrowotne

Wielu Polaków mieszkających i pracujących w Niemczech korzysta z tamtejszego systemu ubezpieczenia zdrowotnego. Wybierają zarówno z publiczne ubezpieczenie zdrowotne, jak i prywatne. Wszystko zależy od ich statusu zatrudnienia oraz dochodów. Ogólnie rzecz biorąc, Polacy są zadowoleni z jakości opieki zdrowotnej w Niemczech. Cenią sobie dostęp do wieli wysokiej klasy specjalistów, nowoczesne wyposażenie medyczne oraz szeroki zakres usług medycznych. Wielu z nich podkreśla, że niemiecka służba zdrowia oferuje bardziej kompleksową i sprawniejszą opiekę w porównaniu do systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Niemniej jednak, podobnie jak inni pacjenci, Polacy czasami spotykają się z długimi czasami oczekiwania na wizyty w publicznych placówkach. Mimo tych niedogodności, ogólne doświadczenia Polaków z niemieckim systemem opieki zdrowotnej są pozytywne. To i kolei przekłada się na ich poczucia bezpieczeństwa i zadowolenia z życia za granicą.

Czy polskie ubezpieczenie zdrowotne jest ważne w Niemczech?

Polskie ubezpieczenie zdrowotne jest ważne w Niemczech, ale tylko w określonych sytuacjach i na ograniczony czas. Polacy, którzy przyjeżdżają do Niemiec na krótkoterminowy pobyt, np. w celach turystycznych, biznesowych lub studenckich, mogą korzystać z opieki zdrowotnej w ramach polskiego ubezpieczenia zdrowotnego. Powinni posiadać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) i to z nią mogą zgłosić się do szpitala lub przychodni.

Jeżeli planujesz dłuższy pobyt w Niemczech, czyli powyżej 90 dni i podjęcie pracy na miejscu, musisz zarejestrować się w niemieckim systemie ubezpieczeń zdrowotnych. W takim przypadku polskie ubezpieczenie zdrowotne przestaje być wystarczające. Ty zaś musisz przystąpić do jednej z niemieckich kas chorych (GKV) lub wykupić prywatne ubezpieczenie zdrowotne (PKV).

Europejska Karta Ubezpieczania Zdrowotnego (EKUZ) – czy działa w Niemczech?

Jak wspomniałam wyżej, Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) umożliwia korzystanie z niezbędnej opieki zdrowotnej podczas tymczasowego pobytu w innym kraju członkowskim UE, w tym oczywiście także w Niemczech. Kartę EKUZ wydaje polski Narodowy Fundusz Zdrowia i potwierdza, że jej posiadacz ma prawo do niezbędnej opieki zdrowotnej na takich samych zasadach jak obywatele innych krajów UE. Zakres usług EKUZ pokrywa podstawowe świadczenia zdrowotne, które są niezbędne z medycznego punktu widzenia w trakcie trwania pobytu ubezpieczonego za granicą. Obejmuje wizyty u lekarzy, leczenie szpitalne, leki na receptę oraz inne konieczne usługi medyczne.

Większość tych usług jest bezpłatna, ale niektóre mogą wymagać partycypacji w kosztach przez ubezpieczoną osobę. Podobnie jest zresztą w przypadku niemieckich ubezpieczonych. Wszelkie koszty dodatkowe poniesione przez pacjenta mogą być zrefundowane po powrocie do Polski przez NFZ.

Żeby skorzystać z opieki zdrowotnej na podstawie karty EKUZ, należy udać się do lekarza, który jest częścią systemu publicznego (gesetzliche Krankenkassen) i okazać kartę EKUZ. Oczywiście warto wcześniej upewnić się, że wybrany lekarz, czy przychodnia akceptują EKUZ.

warto także mieć na uwadze, że EKUZ nie pokrywa kosztów planowanego leczenia, ani prywatnej opieki zdrowotnej. Nie obejmuje również kosztów repatriacji medycznej, czyli dostarczenia poszkodowanego do Polski.

Przenoszenie okresów ubezpieczenia z Polski do Niemiec (formularz E104)

Dzięki unijnym przepisom możliwe jest przeniesienie okresów ubezpieczenia zdrowotnego między Polską, a Niemcami. Odpowiadają za to przepisy koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. W tym celu wypełnia się formularz E104, który jest używany do potwierdzenia okresów ubezpieczenia zdrowotnego w jednym kraju członkowskim UE w celu uznania ich w innym należącym do tej samej organizacji.

W celu przeniesienia okresu ubezpieczenia z Polski do Niemiec, musisz uzyskać formularz E104 z polskiego NFZ. Formularz ten zawiera informacje o Twoim okresie ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce. Formularz musi zostać wypełniony przez Twoją polską instytucję ubezpieczeniową. Następnie należy go dostarczyć do wybranej niemieckiej kasy chorych (Krankenkasse) w której zamierzasz się zarejestrować. Niemiecka kasa chorych uwzględni okresy ubezpieczenia przy obliczaniu Twojego stażu ubezpieczeniowego w Niemczech.

Przeniesienie okresów ubezpieczenia może być istotne przy obliczaniu prawa do różnych świadczeń zdrowotnych, takich jak zasiłki chorobowe, emerytury lub inne formy zabezpieczenia społecznego. Dlatego warto wiedzieć o takiej możliwości.

Jak wybrać odpowiednie ubezpieczenie zdrowotne?

Osoba, która mieszka lub przeprowadza się do Niemiec stanie przed wyborem: odpowiedniego ubezpieczenia zdrowotnego. Będzie mogła wybrać między między publicznym (GKV), a prywatnym (PKV) ubezpieczeniem. Publiczne ubezpieczenie zdrowotne jest dostępne dla większości pracowników, a składki są uzależnione od dochodów. GKV oferuje szeroki zakres świadczeń, a członkowie mogą liczyć na łatwy dostęp do opieki medycznej. Prywatne ubezpieczenie zdrowotne (PKV) jest alternatywą dla osób z wyższymi dochodami, freelancerów oraz urzędników państwowych. Oferuje ono bardziej rozbudowane i spersonalizowane usługi medyczne. Składki na nie są zależne od wieku, stanu zdrowia, co może być kosztowne w dłuższej perspektywie. Decyzja o wyborze między GKV, a PKV powinna być przemyślana, uwzględniając indywidualne potrzeby, sytuację finansową, a także długoterminowe plany dotyczące życia i pracy w Niemczech.

Korzystanie z opieki zdrowotnej w Niemczech

Opinie o niemieckiej służbie zdrowia są na ogół pozytywne. Osoby korzystające z systemu opieki zdrowotnej w Niemczech często chwalą jego wysoką jakość, profesjonalizm personelu medycznego oraz dostęp do nowoczesnych technologii i innowacyjnych metod leczenia. Pacjenci cenią sobie także szeroki zakres świadczeń oferowanych zarówno przez publiczne, jak i prywatne ubezpieczenia zdrowotne. W systemie publicznym docenia się głównie stabilność kosztów oraz możliwość ubezpieczenia pozostałych rodziny bez dodatkowych opłat. Natomiast osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne doceniają krótszy czas oczekiwania na wizyty u specjalistów oraz lepsze warunki w szpitalach.

Pomimo wielu zalet, niektórzy pacjenci zgłaszają, że zdarza im się napotykać na problemy związane z na długimi kolejkami w publicznych placówkach oraz skomplikowane procedury administracyjne. Jednak ogólnie rzecz biorąc, niemiecka służba zdrowia cieszy się dobrą reputacją, a osoby które z niej korzystają są zazwyczaj są zwykle usatysfakcjonowane otrzymaną pomocą.

Jak znaleźć lekarza i umówić się na wizytę

W Niemczech podobnie jak w Polsce lekarz rodzinny (Hausarzt) pełni rolę głównego opiekuna medycznego dla pacjenta. Jest on pierwszym punktem kontaktu w przypadku problemów zdrowotnych. Lekarza rodzinnego możesz znaleźć poprzez rekomendacje znajomych lub przez witrynę wybranej przez siebie kasy chorych. Możesz też przeszukać internetową bazę danych lekarzy. Istnieją strony takie jak Arztsuche.de, gdzie swoje wizytówki mają rozmaici lekarze.

Jeśli zaistnieje taka potrzeba, lekarz rodzinny kieruje pacjenta do lekarza specjalisty. Na tę okoliczność pacjent otrzymuje stosowne skierowanie, chociaż w niektórych przypadkach można też umówić się bezpośrednio. Informacje dotyczące lekarzy specjalistów są dostępne w tych samych bazach danych, gdzie szuka się lekarzy rodzinnych. Termin wizyty bardzo często można zarezerwować telefonicznie, a czasem także online.

Ile kosztuje wizyta u lekarza w Niemczech

Na wizytę u lekarza w Niemczech zabierz swoją kartę ubezpieczeniową (Krankenversicherungskarte). Podczas wizyty lekarz przeprowadzi badanie i, jeśli uzna to konieczne, wystawi skierowanie do specjalisty lub zaleci dalsze badania. Jeśli otrzymasz skierowanie od lekarza rodzinnego, zabierz je ze sobą na wizytę do specjalisty. Proces rejestracji w gabinecie specjalisty jest podobny jak w przypadku lekarza rodzinnego.

W przypadki publicznego ubezpieczenia zdrowotnego większość kosztów związanych z wizytami u lekarzy jest pokrywana przez ubezpieczenie zdrowotne pacjenta. Może być on jednak zobowiązany do niewielkich opłat za niektóre usługi, takie jak recepty, fizjoterapia czy badania specjalistyczne. Wizyty u lekarzy i leczenie w szpitalu są zazwyczaj bezpłatne, jeśli są przeprowadzane w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej.

Pacjenci z prywatnym ubezpieczeniem zdrowotnym płacą bezpośrednio za usługi medyczne. Następnie otrzymują za nie zwrot kosztów od swojego ubezpieczyciela zgodnie z warunkami polisy jaką zawarli. Koszty te mogą być wyższe, ale pacjenci często mają dostęp do bardziej luksusowych warunków leczenia.

Nagły przypadek – System ratunkowy w Niemczech

W przypadku nagłego zagrożenia życia lub zdrowia obowiązuje w Niemczech numer alarmowy: 112. Jest to zresztą ogólny numer alarmowy działający w całej Europie, który dostępny jest 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Jeżeli przebywając w Niemczech zadzwonisz na ten numer, operator skieruje Twoje połączenie do odpowiednich służb ratunkowych. Pogotowie ratunkowe (Notarzt) w razie potrzeby będzie mogło przyjechać na miejsce zdarzenia, aby udzielić natychmiastowej pomocy medycznej.

Jeśli sytuacja w jakiej się znalazłeś/znalazłaś nie wymaga natychmiastowej interwencji, ale jest poważna, możesz udać się bezpośrednio na oddział ratunkowy w najbliższym szpitalu (Notaufnahme). Tam zostanie udzielona niezbędna pomoc. Przy pogotowiu działają także lekarze dyżurni (Ärztlicher Bereitschaftsdienst). W przypadku problemów zdrowotnych poza normalnymi godzinami pracy lekarzy rodzinnych możesz skontaktować się z lekarzem dyżurnym pod numerem 116 117. Jest to bezpłatny numer ogólnokrajowy, który łączy z lokalnym lekarzem dyżurnym. Może on udzielić porady i pokierować co należy zrobić.

Niemieckie ubezpieczenia zdrowotne – przydatne linki

• Niemiecki Urząd Ubezpieczeń Zdrowotnych – (GKV-Spitzenverband)
• Ministerstwo Zdrowia Niemiec (Bundesministerium für Gesundheit)
• Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ)
• Niemiecki Związek Prywatnych Ubezpieczycieli Zdrowotnych (PKV-Verband)
• AOK – Allgemeine Ortskrankenkasse – jedna z największych kas chorych w Niemczech

W niniejszym artykule przedstawiłam najważniejsze aspekty niemieckiego systemu ubezpieczeń zdrowotnych, które powinny zainteresować Polaków mieszkających za granicą. Zachęcamy do korzystania z dodatkowych zasobów i kontaktu z polskojęzycznymi doradcami, aby zapewnić sobie i swojej rodzinie jak najlepszą opiekę zdrowotną mieszkając w Niemczech.