Katarzyna Jahołkowska

Nie da się ukryć, że Republika Federalna Niemiec jest dla Polski największym partnerem gospodarczym i vice versa. Rozwój naszego kraju w ostatnich latach wpłynął na pozytywne postrzeganie polskich przedsiębiorstw przez niemieckich konsumentów. Co więcej Niemcy to bogate społeczeństwo. Przeciętny mieszkaniec tego kraju na zakupy w internecie wydaje znacznie więcej niż przeciętny Polak. Internet daje nam obecnie niesamowite możliwości rozwoju biznesu i szkoda z nich nie skorzystać. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wdrożyć sprzedaż w Niemczech i w ten sposób rozwinąć swoje przedsiębiorstwo.

Czytaj artykuł i dowiedz się na co należy zwrócić uwagę planując i organizując rozpoczęcie sprzedaży na terenie Niemiec za pośrednictwem internetu.

Sprzedaż w Niemczech przez internet – od czego zacząć?

Nie sensu dyskutować ze stwierdzeniem, że sprzedaż w internecie to przyszłość. Wydarzenia ostatnich lat, a zwłaszcza pandemia dodatkowo pogłębiła proces przenoszenia się biznesu do sieci. Dla przedsiębiorców jest to medium, które pozwala im oferować swoje produkty i usługi do klientów na całym świecie. Oczywiście potrzebna jest do tego działalność gospodarczą, która będzie opierać się na solidnej strukturze. Warto również zawczasu zorientować się jak zacząć sprzedawać drogą elektroniczną swoje towary do Niemiec, aby nie ponieść ewentualnego ryzyka pod względem prawnym.

Musisz zdać sobie sprawę z tego, że stworzenie sklepu internetowego, zwłaszcza działającego w Niemczech, jest sporym wyzwaniem. Zwłaszcza, że wszelkie uchybienia prawdopodobnie zostaną wyłapane przez konkurencję i uprzejmie zgłoszone odpowiednim organom państwowym. Może to prowadzić do niepotrzebnych kosztów.

Rodzaj działalności

Generalnie nie ma różnicy, czy sprzedaż internetową w Niemczech prowadzi polski inwestor, który specjalnie założył firmę w Niemczech, czy przez polskie przedsiębiorstwo, które tylko działa na rynku niemieckim. Należy jednak pamiętać, że polskie sklepy internetowe muszą działać z zachowaniem niemieckiego prawa ochrony konkurencji. No i oczywiście warto wziąć pod uwagę, że większym zaufaniem niemieckich konsumentów cieszą się jednak sklepy internetowe, działające jako podmioty prawa niemieckiego. Dlatego też warto rozważyć to rozwiązanie, zwłaszcza, że nie ma żadnych przeszkód, aby założyć firmę w Niemczech.

Impressum – co to takiego?

Impressum to niejako dane kontaktowe na stronie sklepu internetowego. Powinno ono zawierać identyfikację usługodawcy. Umieszczanie go na stronie wynika z konieczności informowania użytkowników o tym z kim dokładnie mają do czynienia. Co ważne, impressum musi znaleźć się na każdej podstronie sklepu internetowego. Można rozwiązać to np. poprzez umieszczenie w stopce odpowiednio opisanego linku, który odeśle czytelnika do impressum.

Impressum musi zawierać:

• nazwę podmiotu prawnego,
• nazwę przedsiębiorstwa, forma prawna oraz osobę uprawnioną do reprezentowania podmiotu, jeżeli osoba prawna lub spółka ma zdolność do nabywania i zaciągania zobowiązań,
• imię imię i nazwisko osoby reprezentującej podmiot, w przypadku osób prawnych, dodatkowo należy podać formę prawną (np z o.o. lub S.A.),
• adres do doręczeń (podanie skrytki pocztowej nie będzie wystarczające),
• numer telefonu, adres e-mail lub elektroniczny formularz kontaktowy z krótkim czasem odpowiedzi,
• poprawna wysokość kapitału podstawowego i zakładowego, jeżeli firma podaje na swojej stronie informacje dotyczące np. kapitału spółki, nie jest to jednak konieczność,
• dane urzędu nadzoru, jeżeli usługi świadczone przez firmę wymagają urzędowego zezwolenia, czasami konieczne jest również podanie numeru rejestru handlowego lub właściwego sądu rejonowego,
• Numer Identyfikacji Podatkowej płatników VAT, w przypadku firm, które go posiadają,
• Numer identyfikacji gospodarczej, jeżeli dotyczy,
• dane związane ze specyfikacją zawodu dot. lekarzy, adwokatów, aptekarzy itp. należy podać podstawę prawną do wykonywania zawodu oraz tytuł zawodowy i kraj w którym go nadano,
• informacji o procesie likwidacji spółki, jeżeli został on rozpoczęty,

Do czego służy impressum i kto go potrzebuje?

Zasadność stosowania impressum poruszona została w § 5 niemieckiej ustawy o mediach telekomunikacyjnych – Telemediengesetz – TMG oraz § 55 umowy państwowej o działalności nadawczej – Rundfunkstaatsvertag – RStV.

Zgodnie z wyżej wymienionymi dokumentami, impressum na swoich stronach muszą zamieszczać wszystkie działalności, które za swoje towary lub usługi otrzymują wynagrodzenie. Tak więc dotyczy to sklepów internetowych, ale także firm hostingowych lub lub np. firm wypożyczających oprogramowania. Co więcej postanowienia RStV mówią o tym, że impressum wymagane jest dla wszelkich źródeł, które mogą kształtować opinie, a więc wszelkie treści dziennikarskie również. Oferenci muszą podać imię, nazwisko i adres osoby odpowiedzialnej za treści. W przypadku wymienienia kilku osób należy podać za jaką część usług odpowiedzialna jest dana osoba. Powyższe dokumenty nie są jednoznaczne odnośnie treści blogowych. Generalnie jednak wszystkim posiadaczom stron internetowych, którzy działają publicznie, zaleca się umieszczanie na nich impressum.

Usługodawcy, którzy mają firmy zarejestrowane w Polsce również muszą stosować się do powyższych zasad. W tym wypadku zamiast niemieckiego rejestru handlowego, muszą wykazać zagraniczny rejestr spółek oraz informacje dotyczące rejestracji działalności.

Małe przedsiębiorstwa, które nie posiadają numeru płatnika VAT nie mają obowiązku, podawać go w impressum. Zgodnie z prawem niemieckim, przedsiębiorca, który sprzedaje swoje towary musi podać informację, że ceny zawierają podatek VAT. Wobec tego Izba Przemysłowo-Handlowa IHK Berlin radzi, aby na stronie z ceną produktu zamieścić informację “Wszystkie podane tu ceny są cenami ostatecznymi, wliczając koszty dostawy/wysyłki. Jako mały przedsiębiorca zgodnie z § 19 UStG nie naliczamy podatku VAT, stąd podatek ten nie został tu wykazany.”

Sprzedaż w Niemczech? – wymogi

Rynek niemiecki jest rynkiem bardzo restrykcyjnym. Prawdopodobnie jest to jeden z najbardziej restrykcyjnych rynków w Europie. Głównie dlatego, że tak jak wspomniałam powyżej, jest to rynek samokontrolujący się, czyli sprzedawcy sami wzajemnie się kontrolują. Poza tym aktywne są różnego rodzaju związki, które za zadanie mają chronić uczciwą konkurencję. Dlatego przed wdrożeniem w życie planu pt. Sprzedaż w Niemczech warto zorientować się w obowiązujących sprzedawców wymogach, aby uniknąć nieprzyjemnego Abmahnung, czyli upomnienia.

Uprawnienia do wystawienia Abmahnung są inni przedsiębiorcy, którzy działają w tej samej branży, izby rzemieślnicze, instytucje, zrzeszenia, izby działające na rzecz uczciwej konkurencji i ochrony konsumentów itp. Abmahnung to formalny, ale pozasądowy sposób na rozstrzygnięcie sporu który narusza prawa innych przedsiębiorców. Otrzymanie takiego upomnienia wzywa odbiorcę do tego, aby zaprzestał określonych czynności, które naruszają przepisy prawa.

Główne wymogi dla sklepów internetowych to:

• określenie zasad zawierania umowy sprzedaży,
• wskazanie warunków płatności,
• podanie warunków i terminów oraz sposobu dostaw,
• określenie kosztów zwrotu w przypadku odstąpienia od umowy,
• określenie zasad składania reklamacji,

Prawidłowe podawanie cen

Chcąc uruchomić sprzedaż przez internet, zwłaszcza na Niemcy trzeba prawidłowo podawać na stronie sklepu ceny produktów. Reguluje to rozporządzenie tzw. Preisangabenverordnung, które mówi, że cena musi być ceną brutto, która jest dobrze widoczna i przyporządkowana do danego produktu. W przypadku sprzedaży towaru na metry, kilogramy lub inne jednostki miary, odpowiednio cena musi dotyczyć jednej jednostki. Ważne jest, aby wszystkie opłaty były łatwo zauważalne dla klienta jeszcze przed dokonaniem przez niego zakupu. Konsument musi widzieć cenę, która zawiera już podatek VAT i koszty wysyłki jeszcze zanim doda produkt do koszyka.

Prawo do odstąpienia od umowy

Wszystkim konsumentom na terenie Niemiec przysługuje prawo odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni od daty zakupu. To sprzedawca musi poinformować klienta o takiej możliwości oraz sposobie dokonania zwrotu jeszcze przed złożeniem przez niego zamówienia. Zasadniczo koszty wysyłki paczki ze zwrotem zostają po stronie sprzedającego, chyba że klient zdecydował się zwrócić rzecz droższą niż standardowa przesyłką. Wtedy w zależności od zapisu w regulaminie sprzedający może zwrócić tylko część poniesionych przez kupującego kosztów, które równe są wartości standardowej wysyłki. Sprzedający ma również 14 dni na zwrot płatności. Czas ten zaczyna liczyć się od czasu otrzymania zwracanego towaru.

Prawo do odstąpienia od umowy nie dotyczy niewielkiej tylko grupy produktów i usług. Należą do niej rzeczy, tworzone są na ścisłe zamówienie klienta (np personalizowane) lub są wykluczone ze względów higienicznych.

Najczęstsze powody otrzymania Abmahnung przez przedsiębiorców

Powody dla których konkurencyjni przedsiębiorcy lub instytucje działające na rzecz uczciwej konkurencji i ochrony konsumentów są przeróżne najczęściej jednak upomnienia wpływają z następujących powodów:

• nieaktualne, źle umieszczone na stronie sklepu regulaminy, polityka zakupów, zwrotu, ochrony danych osobowych lub ich brak,
• brak lub niepoprawnie skonstruowane impressum,
• brak lub niekompletna nota prawna (bez wymaganych informacji i linków),
• kopiowanie i używanie zdjęć bez zgody właściciela,
• nieprawidłowe używanie znaków towarowych,
• kopiowanie regulaminów i opisów produktów,

Ogólne Warunki Handlowe

Zawarcie ich na stronie sklepu internetowego nie jest wymogiem, ale jest bardzo zalecane, gdyż może uchronić firmę przed przykrymi konsekwencjami. Istotne jest tutaj iż osoba stosująca Ogólne Warunki Handlowe musi wskazać, czy robi to wobec konsumentów, czyli osób prywatnych, czy też przedsiębiorców. Relacje między przedsiębiorcami dopuszczają kwestie, które nie są dopuszczalne w stosunku do odbiorców końcowych.

Ogólne Warunki Handlowe dla sklepu internetowego muszą:

• posiadać wyraźną strukturę,
• być zrozumiałe pod względem językowym i merytorycznym,
• zostać umieszczone na stronie w taki sposób, aby można było je bezproblemowo odczytać,
• być zrozumiałe dla konsumentów, czyli zapisane w ich języku ojczystym,
• posiadać możliwość udostępnienia ich kontrahentom w formacie łatwym do pobrania np. w pliku PDF,

W praktyce wygląda to tak, że w umowie kupna i sprzedaży zawarta jest klauzula, która potwierdza, że realizowana czynność prawna będzie odbywała się w oparciu o Ogólne Warunki Handlowe sprzedawcy internetowego.

Dlaczego warto zamieścić je na stronie?

Ogólne Warunki Handlowe są dużym ułatwieniem dla przedsiębiorców którzy zawierają wiele umów tego samego rodzaju. Ponadto regulują istotne kwestie prawne. Dzięki OWH nie trzeba o nich pamiętać przy każdorazowym zawieraniu umowy. A te zawiera się znacznie szybciej. Kontrahenta wystarczy odesłać do zapoznania się z OWH, które rzadko podlegają negocjacjom. Ich zaletą jest np. zapis, że sprzedawca jest właścicielem towaru do czasu otrzymania za niego całkowitej zapłaty.

Zawieranie umowy kupna/sprzedaży przez Internet

W prawie niemieckim zastosowanie znajdują ogólne przepisy o zawierania umów poprzez złożenie oferty i jej przyjęcie. Nie ma w nim szczegółowych zapisów dotyczących zawierania umów za pośrednictwem internetu.

Strona internetowa

Generalnie przyjmuje się, że cennik, który umieszczony jest na stronie sklepu internetowego stanowi tylko zaproszenie do składania ofert kupna, a tym samym nie jest wiążącą ofertą w znaczeniu prawym. Umowa dochodzi do skutku dopiero kiedy sklep internetowy przyjmie ofertę złożoną mu przez kupującego. Warto poświęcić czas i dokładnie przemyśleć proces zakupowy i komunikację z klientem, aby w regulaminach umieścić istotne kwestie. Można np. w wiadomości generowanej dla klienta po zakupie umieścić informację, że umowa dojdzie do skutku po przyjęciu płatności za towar przez sklep.

Serwisy aukcyjne

Jeżeli zamierzasz swoje towary lub usługi sprzedawać poprzez serwisy aukcyjne, wówczas zawarcie umowy reguluje rodzaj aukcji, które wystawiasz. Mogą to być aukcje typu “Kup teraz” lub aukcje, gdzie wygrywa kupujący, który zaproponuje najwyższą cenę. Wystawiając towar na sprzedaż na aukcji składasz wiążącą ofertę dla odbiorców – osób, które wezmą w niej udział. Warto zwrócić uwagę, że w tym wypadku serwisy aukcyjne nie są stroną w umowie między kupującym i sprzedającym. Wielu sprzedawców na stronach aukcyjnych wystawia towar jako osoby prywatne, czyli nie prowadzące działalności gospodarczej, aby skorzystać z opcji wyłączenia odpowiedzialności. Niestety jednak, jeżeli transakcji jest dużo i sugerują one, że sprzedający jest przedsiębiorcą, to działanie to będzie bezskuteczne. Dzieje się tak ponieważ wyłączenie odpowiedzialności może mieć miejsce tylko w przypadku transakcji konsument-konsument lub przedsiębiorca-przedsiębiorca. W przypadku konfiguracji przedsiębiorca-konsument, wyłączenie odpowiedzialności będzie bezpodstawne.

Uchylenie się od skutków oświadczenia woli złożonego za pośrednictwem internetu

Zdarza się, że zostaje zawarta umowa między sklepem internetowym, a kupującym, który faktycznie nie chciał jej zawrzeć. Za przykład mogą posłużyć zakupy zrobione w sklepie internetowym przez osobę trzecią, bez zgody właściciela konta internetowego. Oczywiście sklep internetowy nie ma możliwości ani obowiązku weryfikować swoich zamówień pod tym kątem. Nie mniej jednak właściciel konta z którego bez jego wiedzy zostały poczynione zakupy ma prawo uchylić się od skutków oświadczenia woli złożonego przez internet. Tym samym może anulować poczynione z jego konta zakupy.

Takie samo prawo ma sklep internetowy kiedy np. w wyniku błędu umieści na stronie zaniżone, niewłaściwe ceny. Przedsiębiorca może zaskarżyć wówczas swoje oświadczenie woli i w ten sposób uchylić się od jego skutków. Będzie musiał naprawić szkody względem kupujących, ale nie musi sprzedawać swojego towaru po zaniżonej cenie.

Zmiany dotyczące sklepów internetowych w niemieckim kodeksie cywilnym

Od 1.08.2012 roku zgodnie z § 312 g ust. III niemieckiego kodeksy cywilnego, przycisk “zamawiam” zamieszczany na stronach sklepów internetowych muszą być opatrzony szczegółowym podpisem, który oznacza, że zamówienie towaru wymaga dokonania płatności. Może to być np: “składam zamówienie podlegające opłacie” lub “zamawiam i płacę” lub inaczej sformułowane stwierdzenie o takim znaczeniu. Jest to zabezpieczenie konsumentów przed nieuczciwymi sprzedawcami, którzy oferują usługi, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się być darmowe, a wcale takie nie są.

Działalność polskiego sklepu internetowego w Niemczech

Z naszego doświadczenia wynika, że wielu właścicieli polskich firm działających z sukcesem na rynku polskim myśli, ze wystarczy przetłumaczyć swoją ofertę na język niemiecki i uruchomić wysyłkę do tego kraju, aby również tam odnieść sukces. Błędnie myślą, że skoro działalność zarejestrowana jest na terytorium Polski i stąd też następuje wysyłka towarów, to nie muszą nic zmieniać w swoich regulaminach. Niestety nie jest to takie proste jak się wydaje, a co więcej może skutkować przykrymi konsekwencjami finansowymi.

Polskie sklepy internetowe, które praktykują wysyłkę towarów do Niemiec muszą uwzględnić wymogi prawa niemieckiego. Są to:

• dostępność strony internetowej sklepu na terenie Niemiec,
• zrozumiałość strony dla konsumentów, czyli strona w języku niemieckim,
• wysyłka towaru do Niemiec,

Ryzyko i zagrożenia wynikające z niezachowania wymogów prawnych

Ryzykiem może być przede wszystkim zgłoszenie naszego sklepu internetowego do sądu przez np. konkurencyjny sklep. Najczęściej takie sprawy kieruje konkurencja, która handluje podobnym asortymentem. Powody to najczęściej domniemanie naruszenia zasad uczciwej konkurencji, czyli Abmahnung.

Ochrona danych osobowych

Na każdym przedsiębiorcy, który prowadzi sprzedaż swoich produktów lub usług przez internet ciąży obowiązek ochrony danych osobowych swoich klientów. Zgodnie z niemiecką konstytucją, każdy człowiek ma prawo do stanowienia o informacjach, które go dotyczą. Oznacza to, że samodzielnie decyduje komu powierza swoje dane osobowe i w jaki sposób można je przetwarzać. Dlatego też sklepy internetowe muszą zapewnić bezpieczeństwo danych osobowych swoich klientów i wykazać to na stronie sklepu.